Hệ điều hành là thành phần thiết yếu của mọi hệ thống máy tính. Tương tự như vậy, môn học về hệ điều hành là một phần thiết yếu của mọi chương trình đào tạo khoa học máy tính. Lĩnh vực có sự thay đổi nhanh chóng, máy tính hiện nay trở thành thông dụng cho mọi ứng dụng từ các trò chơi giải trí cho đến các công cụ kế hoạch hóa quan trọng của nhà nước và các công ty đa quốc gia.

 

Bìa cuốn sách

Chúng tôi viết cuốn sách này như một giáo trình của môn học nhập môn hệ điều hành cho sinh viên Đại học, Cao đẳng chuyên ngành công nghệ thông tin. Chúng tôi cũng hy vọng các kỹ thuật viên, những người đang công tác trong lĩnh vực công nghệ thông tin cũng có thể tham khảo. Các điều kiện tiên quyết là yêu cầu người đọc phải có các kiến thức cơ bản về cấu trúc dữ liệu và giải thuật, kiến trúc máy tính và một ngôn ngữ lập trình bậc cao như Pascal hoặc C. Trong phạm vi giáo trình gồm 45 tiết này chúng tôi chỉ đề cập đến các khái niệm cơ bản nhất về hệ điều hành và chức năng của nó trong hệ thống và chỉ xét hệ điều hành trên máy đơn IBM-PC và tương thích. Các khái niệm về hệ điều hành mạng và hệ phân tán là các nội dung ngoài phạm vi giáo trình này và được nghiên cứu qua các chuyên đề chuyên ngành ở các năm cuối của chương trình đào tạo công nghệ thông tin. Giáo trình được chia thành hai phần. Trong phần thứ nhất chúng tôi xét hệ điều hành chung, trong đó bao gồm các khái niệm cơ bản, các nguyên lý thiết kế và các chức năng chung của một hệ điều hành. Phần một được bố cục thành 5 chương. Chương 1 giành cho việc trình bày về vai trò của hệ điều hành trong hệ thống, các cấu trúc và nguyên lý thiết kế hệ điều hành. Trong chương 2 xét về tiến trình, khái niệm về tiến trình, quản lý và lập lịch các tiến trình. Trong chương 3 xét các vấn đề về hệ thống tệp, các yêu cầu cài đặt và quản lý hệ thống tệp. Chương 4 xét về các nguyên tắc hoạt động của hệ thống vào/ra và chức năng của hệ điều hành tham gia vào quản lý hệ thống vào/ra. Chương 5 giành cho việc nghiên cứu các phương pháp tổ chức quản lý bộ nhớ trong và các nguyên tắc ánh xạ bộ nhớ khi thực hiện chương trình.

Phần thứ hai của giáo trình giành cho hệ điều hành MS-DOS. Phần hai được bố cục thành 2 chương. Trong chương 1 xét cụ thể các vấn đề liên quan đến DOS quản lý hệ thống tệp. Chương 2 giành cho khái niệm về ngắt, xử lý ngắt của DOS cũng như lập trình ngắt bằng các ngôn ngữ bậc cao.

Giáo trình này là tập hợp các bài giảng của tôi về hệ điều hành trong mấy năm qua, nó có thể là tài liệu tham khảo cho sinh viên đại học, cao đẳng cũng như kỹ thuật viên chuyên ngành công nghệ thông tin. Giáo trình có thể chưa hoàn chỉnh và có những thiếu sót, mong độc giả cho ý kiến đóng góp để có thể bổ sung và sửa đổi làm cho giáo trình được hoàn chỉnh hơn.

Tác giả chân thành cảm ơn các đồng nghiệp của Khoa công nghệ thông tin Đại học Vinh đã động viên tác giả hoàn thành giáo trình và cho nhiều đóng góp quý báu.

                                                                                     Vinh, tháng 03 năm 2012

                                                                                 Tác giả: TS. Lê Ngọc Xuân