Nhà nghiên cứu văn hoá Thái Kim Đỉnh là người rất có ý thức, có tôn chỉ rõ ràng về việc sưu tầm di sản văn hoá địa phương. Ngay từ những năm giữa thế kỷ trước khi còn công tác ở Ty Văn hoá Hà Tĩnh, ông đã có công sưu tầm cất giữ những tư liệu văn hoá địa phương mà thời gian đã phủ lớp bụi mờ. Theo tháng ngày với những lần đi điền dã, qua sách báo cổ kim, qua tư liệu trao đổi bạn bè, đến nay kho tư liệu văn hoá của ông đã có hàng trăm tập ghi chép đầy đặn.
“TRUYỆN KIỀU VÀ THƠ VĂN QUANH TRUYỆN KIỀU” là tập 5 trong trọn bộ “THÁI KIM ĐỈNH TUYỂN TẬP”. Nhân dịp kỷ niệm 250 năm sinh Đại thi hào Nguyễn Du (1765-2015), Hội đồng biên tập đã tuyển chọn những bài viết, tư liệu liên quan đến Nguyễn Du, đặc biệt tác phẩm nổi tiếng Truyện Kiều mà ông đã nhiều năm khảo cứu, sưu tầm, biên soạn để ra mắt bạn đọc với mong muốn có thêm một đóng góp cho ngày đại lễ của cả nước và tỉnh nhà. Trong kho tư liệu của ông liên quan đến Nguyễn Du và Truyện Kiều, ở tập sách này chúng tôi tuyển chọn hai phần. Phần 1: tập Tân thanh quảng tập - bản mới Truyện Kiều; Phần 2: Một số thơ văn quanh Truyện Kiều.
Quan điểm của chúng tôi khi tuyển chọn: Không cực đoan cho rằng sưu tập văn người khác thì không đưa vào tuyển, nhưng chỉ nên đưa nếu tác phẩm đang ở dạng truyền khẩu hay chìm lấp đâu đó mà tác giả đã có công văn bản hóa hoặc tìm kiếm, có sữa chữa, hiệu đính, chú thích và cái chính là có giá trị truyền bá với độc giả. Cái nào đã được các sách khác in, có tên tác giả hoặc ít có giá trị văn học thì sẽ không đưa vào tuyển. Tuyển không cốt đủ mà cốt tinh. Cụ thể ở Phần một: Tân thanh quảng tập, đây là bản Kiều Nôm mới mà tác giả và các ông Võ Hồng Huy, Vũ Ngọc Khánh sưu tầm được ở chính quê Nguyễn Du mà Thái Kim Đỉnh là người phiên âm, chú thích. Bản Kiều này góp phần làm phong phú thêm kho tư liệu các văn bản Kiều Nôm đang lưu hành, bổ sung thêm một số chi tiêt mới cũng như ngôn ngữ có tính địa phương.
Phần hai: Một số thơ văn quanh Truyện Kiều. Truyện Kiều bất tử là do sức lan toả ảnh hưởng của nó tới quảng đại công chúng. Nhà văn Đặng Thai Mai từng xem Truyện Kiều là một trong số ít ỏi các phẩm có sức tác động sâu xa vào cộng đồng như Đônkihôtê, Hămlet, nên sau khi ra đời các tác giả lấy cảm hừng từ nó mà sáng tác rất nhiều. Phần này bao gồm các công trình biên khảo, sưu tập thơ văn cổ kim được sáng tác lấy cảm hứng từ Truyện Kiều và Nguyễn Du. Dưới góc nhìn thể tài, ngoài Lời giới thiệu có tính khảo cứu còn có phần sưu tập thơ văn khá phong phú (Vịnh Kiều, Tập Kiều, Phỏng Kiều, Nhại Kiều, Phóng tác theo Truyện Kiều, Chuyện về Nguyễn Du và Truyện Kiều…). Dưới góc nhìn tác giả, có các bài văn học dân gian, các bài khuyết danh, các bài hữu danh. Chọn đưa vào tập sách, chúng tôi chú ý đến chất lượng nội dung, ưu tiên các bài văn học dân gian, bài các tác giả trước CM tháng Tám; phần các bài thơ sau 1945 về Nguyễn Du, Kiều hay các phóng tác, chuyển thể Đoạn trường tân thanh, đa phần chúng tôi không đưa vào tập vì chất lượng không cao hoặc đã được công bố nhiều nơi. Hy vọng, tập sách Truyện Kiều và thơ văn quanh Truyện Kiều của nhà nghiên cứu văn hóa Thái Kim Đỉnh là một nén tâm nhang tưởng niệm người con yêu quí của quê hương, danh nhân văn hoá thế giới .
BAN BIÊN SOẠN