Trong những
năm gần đây, giáo dục Việt Nam đang chứng kiến những chuyển biến tích cực, hướng
tới một nền giáo dục toàn diện, lấy người học làm trung tâm, và đặc biệt quan
tâm đến sự phát triển hài hòa giữa trí tuệ, nhân cách và sức khỏe tinh thần của
học sinh. Trong bối cảnh ấy, hoạt động tư vấn tâm lý học đường, nhất là ở cấp
tiểu học ngày càng được nhìn nhận như một thành tố đặc biệt quan trọng trong hệ
thống giáo dục hiện đại.
Tuy nhiên, thực
tế cho thấy, hoạt động tư vấn tâm lý tại các trường tiểu học ở Việt Nam hiện vẫn
đang trong quá trình xây dựng nền tảng lý luận, đội ngũ chuyên môn còn thiếu,
chương trình đào tạo chưa đồng bộ, và đặc biệt là thiếu hụt tài liệu chuyên sâu
mang tính hệ thống, vừa có định hướng lý luận, vừa gắn bó với thực tiễn học đường.
Trong bối cảnh đó, giáo trình Tư vấn tâm lý học đường
ở trường tiểu học, do TS. Lê Thục Anh (chủ biên) và TS. Trần Hằng Ly biên
soạn, vừa mới được ấn hành vào tại Nhà xuất bản Đại học Vinh có thể xem là một
nỗ lực học thuật nghiêm túc, mang ý nghĩa thiết thực trong cả lĩnh vực đào tạo
lẫn thực hành giáo dục.
Giáo trình ra
đời không chỉ xuất phát từ nhu cầu đổi mới chương trình đào tạo sau đại học
ngành Giáo dục học (Giáo dục tiểu học) tại Trường Đại học Vinh theo định hướng
nghiên cứu và ứng dụng, mà còn thể hiện trách nhiệm của nhóm tác giả trước những
vấn đề xã hội đang nổi lên trong môi trường học đường - đó là sự gia tăng các rối
nhiễu tâm lý, khó khăn giao tiếp, áp lực học tập, và sự thiếu hụt các kỹ năng
thích nghi xã hội ở học sinh tiểu học. Những vấn đề này, nếu không được phát hiện
sớm và can thiệp kịp thời, có thể để lại hệ quả lâu dài cho sự hình thành và
phát triển nhân cách học sinh nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung.
Bằng kiến thức,
kinh nghiệm tích luỹ sau nhiều năm giảng dạy của nhóm tác giả cùng với định hướng
đào tạo theo tiếp cận CDIO (Conceive – Design – Implement – Operate) của chương
trình đào tạọ, giáo trình được thiết kế theo hướng chú trọng phát triển năng lực
tự học, tự nghiên cứu của người học, tăng cường khả năng vận dụng lý thuyết vào
thực tiễn. Đây là điểm mạnh đáng ghi nhận của cuốn giáo trình này, thể hiện xu
hướng hội nhập trong đào tạo giáo viên hiện nay.
Với dung lượng
3 tín chỉ, giáo trình được trình bày thành ba chương lớn, theo trình tự logic từ
lý luận đến thực hành, bảo đảm tính hệ thống và sự tiếp cận tuần tự:
Chương 1: Những
vấn đề chung về tư vấn tâm lý học đường ở trường tiểu học. Chương này cung cấp
một cái nhìn tổng quan về tư vấn tâm lý học đường, làm nền tảng cho việc nghiên
cứu và triển khai hoạt động này trong thực tiễn.
Chương 2: Quá
trình tư vấn tâm lý học đường ở trường tiểu học. Chương tập trung trình bày
toàn diện về quá trình tư vấn tâm lý học đường ở trường tiểu học, nhằm giúp người
đọc hiểu rõ cách thức tổ chức và triển khai hoạt động này trong thực tiễn.
Chương 3: Thực
hành tư vấn tâm lý học đường ở trường tiểu học. Nội dung chương bao gồm hướng dẫn
và thực hành xây dựng các chương trình phòng ngừa cho học sinh toàn trường; hướng
dẫn thực hành tổ chức các hoạt động tư vấn theo nội dung, quy trình, phương
pháp, hình thức và kỹ năng đã học, thông qua các bài tập tình huống cụ thể.
Một điểm nổi bật
của giáo trình là sự kết hợp giữa cơ sở lý luận vững chắc và tính thực tiễn.
Các vấn đề lý thuyết được giới thiệu với ngôn ngữ súc tích, dễ hiểu, cách trình
bày khoa học, mạch lạc, có minh họa rõ ràng; trong khi các ví dụ tình huống,
bài tập thực hành lại xuất phát từ chính thực tiễn cuộc sống học đường ở trường
tiểu học, giúp người học cảm nhận sự gần gũi, và thuận tiện trong thực hành.
Cách tổ chức mỗi
chương theo cấu trúc: Mục tiêu - nội dung - tóm tắt - tài liệu đọc thêm - câu hỏi
và bài tập, không chỉ giúp định hướng tư duy học thuật mà còn khuyến khích người
học chủ động tương tác với tài liệu. Hệ thống bài tập phong phú của cuốn sách
cũng hỗ trợ đắc lực cho việc đánh giá năng lực người học theo chuẩn đầu ra của
chương trình đào tạo.
Tuy được biên
soạn để phục vụ đối tượng học viên sau đại học, chuyên ngành Giáo dục học (Giáo
dục tiểu học) tại Trường Đại học Vinh, nhưng với cách triển khai hợp lý và nội
dung có ý nghĩa về mặt thực tiễn, giáo trình hoàn toàn có thể được sử dụng như
một tài liệu tham khảo hữu ích cho nhiều đối tượng như: Giáo viên tiểu học, cán
bộ tư vấn tâm lý học đường trong các cơ sở giáo dục, nhà quản lý giáo dục, sinh
viên các ngành sư phạm, các nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách trong lĩnh
vực giáo dục và sức khỏe tinh thần học đường vv…
Nhà xuất bản Đại
học Vinh trân trọng giới thiệu đến quý bạn đọc cuốn Giáo trình Tư vấn
tâm lý học đường ở trường tiểu học, do TS. Lê Thục Anh (chủ biên) và TS. Trần
Hằng Ly biên soạn. Hi vọng đây sẽ là tài liệu hữu ích cho các nhà giáo dục
trong quá trình xây dựng một nền giáo dục nhân văn, lấy sức khỏe tinh thần của
trẻ em làm nền tảng - một trong những trụ cột quan trọng cho sự phát triển toàn
diện con người trong thế kỷ XXI.
Tin bài: NXB ĐHV