Bia
Quan Thượng nằm trong khuôn viên đền thờ Tiến sĩ, Đại học sĩ Trương Quốc Dụng (1797
- 1864), một nhân vật lịch sử có nhiều đóng góp lớn đối với đất nước ta dưới
triều Nguyễn. Đây là khối bia đá cổ do Trương Quốc Dũng
soạn, ghi chép lại sự kiện đắp đê trị thủy trên sông Rào Cái, đoạn qua xã Phong
Phú - quê hương ông. Nhân sự kiện Bia Quan Thượng được xếp hạng di tích Lịch sử
- văn hóa cấp tỉnh (2023) và kỷ niệm 160 năm ngày mất Trương Quốc Dụng (1864 -
2024), Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh xuất bản cuốn sách Bia Quan Thượng do hai tác giả Trương Quốc
Thành và Nguyễn Tùng Lĩnh biên soạn.
Ngoài Lời giới thiệu và Lời nói đầu,
sách gồm các phần: Giới thiệu Bia Quan Thượng; Tiểu sử và hành trạng các danh
nhân gắn với Bia Quan Thượng; Một số bài viết liên quan đến Bia Quan Thượng; Một
số hình ảnh tư liệu minh họa…
Ở phần Giới thiệu Bia Quan Thượng, bạn đọc được tiếp cận với hình ảnh Bia
4 mặt, có 3 mặt khắc chữ Hán bài ký Phong Phú xã hãn giang thạch tảo kí
của Trương Quốc Dụng và phần nguyên văn chữ Hán vốn được ghi trên tấm bia, nay
được khảo cứu và trích dẫn rõ ràng. TS. Võ Vinh Quang (Trung tâm Bảo tồn di
tích Cố đố Huế) phiên âm và dịch nghĩa. Cũng trong phần này, bạn đọc sẽ nắm rõ
xuất xứ của tấm bia qua bài Giới thiệu Di
tích Bia Quan Thượng của Ủy ban Nhân dân xã Thạch Khê nhân ngày giỗ Đặc tiến
Vinh lộc đại phu, Thượng trụ quốc, Đông các Đại học sĩ, Tiến sĩ Trương Quốc Dụng,
ngày 26 tháng 6 năm Canh Tý, 2020.
Phần Tiểu sử và hành trạng các
danh nhân gắn với Bia Quan Thượng được chép theo Bản dịch Gia phả dòng họ
Trương Quốc xã Thạch Khê, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, có hiệu chỉnh. Tại phần
này, tiểu sử và hành trạng của một số danh nhân có những đóng góp tiêu biểu cho
công cuộc trị thuỷ tại xã Phong Phú xưa được trình bày một cách khoa học, có sự
khảo sát và nghiên cứu nghiêm túc. Theo đó, bạn đọc có thể hiểu thêm về cuộc đời
và sự nghiệp của một số nhân vật lịch sử như: Trương Quốc Kỳ (1730 -1789),
Trương Quốc Bảo (1772-1854), Trương Quốc Dụng (1797 – 1864), Trương Quốc Quán
(1827 -1862).
Phần Các bài viết về Bia Quan Thượng
tập hợp các bài viết của các tác giả cuốn sách và những người quan tâm đến
Bia Quan Thượng. Trong phần này, người đọc sẽ có điều kiện tìm hiểu kỹ
hơn về làng Phong Phú xưa (xã Thạch Khê ngày nay), đặc biệt là công cuộc trị
thuỷ của người dân nơi đây và những đóng góp quan trọng của những người con
dòng họ Trương Quốc như Trương Quốc Kỳ, Trương Quốc Bảo, Trương Quốc Dụng,
Trương Quốc Quán… Đặc biệt là Trương Quốc Dụng, tác giả của văn bia, một nhân vật
lịch sử có nhiều đóng góp đối với quê hương, đất nước dưới Triều Nguyễn. Vì vậy
Bia Quan Thượng không đơn thuần là minh chứng ghi lại những kỳ tích về hoạt động
trị thuỷ của Nhân dân xã Phong Phú xưa, mà còn là biểu tượng của tinh thần đại
đoàn kết lực lượng xã hội, của tư tưởng lấy dân làm gốc, của tình yêu quê hương
đất nước, trở thành truyền thống quý báu của dân tộc ta.
Cuối sách là Một số hình ảnh tư liệu
liên quan đến Bia Quan Thượng
Cuốn sách cũng là một minh chứng cho
tinh thần uống nước nhớ nguồn, là sự tri ân của hậu thế đối với các bậc
tiền nhân đã sống và cống hiến cho quê hương, đất nước. Nhà xuất bản Đại học
Vinh trân trọng giới thiệu cuốn sách Bia Quan Thượng của tác giả Trương
Quốc Thành và Nguyễn Tùng Lĩnh tới quý độc giả.
Tin
bài: NXB ĐHV